Rusiecki Ignacy Józef (1770 – po 1844), podpułkownik WP, powstaniec 1830/31 r., emigrant. Ur. 19 III wg francuskich dokumentów wojskowych w Czehrynie (woj. kijowskie) lub w majątku Koszary (wg autobiografii), był synem Andrzeja i Konstancji z Iwańskich.
R. uczęszczał trzy lata do szkół Bazylianów w Humaniu; 12 III 1787 zaciągnął się do stojącego w Cudnowie regimentu dragonów im. Królowej [Jadwigi] armii kor., szefostwa gen.-mjr. Adama Szydłowskiego, przekształconego w maju 1789 na 1. p. przedniej straży im. Królowej [Jadwigi] szefostwa Krzysztofa Karwickiego, stacjonującego w Bracławiu, a następnie w Pawołoczy. W stopniu wachmistrza odbył kampanię 1792 r., brał udział w potyczkach pod Burakowskimi Karczmami (11 VI) i Raczkami (12 VI) oraz w bitwach pod Boruszkowcami (15 VI), Włodzimierzem (7 VII) i Dubienką (18 VII), gdzie został ranny. Po przegranej wojnie stanął z pułkiem w Beresteczku wchodząc w skład dywizji wołyńskiej gen.-lejtn. Michała Lubomirskiego.
W 2. poł. kwietnia 1794 wyruszył R. ze swym pułkiem należącym do oddziału gen.-mjr. Stefana Granowskiego do powstania i wraz z tym oddziałem dołączył we Włodzimierzu do dywizji gen.-mjr. Jana Grochowskiego. Uczestniczył w bitwie pod Szczekocinami (6 VI), awansował (17 VI) na chorążego, walczył w obronie Warszawy (13 VII – 6 IX) i szturmowanej Pragi (4 XI). W r. 1795 udał się do Francji i 19 VII 1796 wstąpił do służby w 1. batalionie saperów armii francuskiej, aby 19 VII 1797 przejść do Legii Polskiej we Włoszech; umieszczony w 5. batalionie otrzymał nominację na podporucznika. Wkrótce został przeniesiony do 2. batalionu 2. Legii i wraz z nim walczył w obronie Mantui (11 IV – 29 VII 1797), a po kapitulacji dostał się do niewoli austriackiej. Uwolniony, powrócił do Legii Włoskiej i 22 III 1801 otrzymał stopień porucznika w 2. batalionie. Przy przeorganizowaniu 8 XII t. r. Legii na 2. półbrygadę polską wszedł w skład 6. kompanii 2. batalionu szefostwa Ignacego Jasińskiego. Dn. 13 II 1803 wypłynął z Genui na pokładzie fregaty «La Vertu» z wyprawą na San Domingo. W podróży R-emu towarzyszyła pierwsza żona oraz dzieci. Uczestniczył w obronie portu Jérémie, obleganego przez siły powstańcze, został tam 22 VI ranny. W ostatniej chwili przed zdobyciem miasta przez powstańców R. wraz z gen. P. Fressinetem, komendantem Port-au-Prince, i swoją rodziną uszedł drogą morską. Jednakże na morzu R. dostał się do niewoli angielskiej i przewieziony został do Spanish-Town na Jamajce. Zwolniony, dotarł do Charleston w USA.
Dn. 1 III 1804 wyruszył R. na statku hiszpańskim «Minerva» do Europy. Po krótkotrwałej kwarantannie wylądował 21 IV t. r. z żoną i synem w Bordeaux. Został umieszczony na tzw. reformie (bez przydziału) i skierowany do zakładu w Châlons-sur-Marne. Dn. 18 IX 1805 powołany został do służby w armii francuskiej z przeznaczeniem na adiunkta do sztabu 2. dyw. kirasjerów gen. J. Hautpoula. Odbył kampanie 1805 r. w Niemczech i Austrii oraz w l. 1806/7 w Prusach i Polsce; po bitwie pod Pruską Iławą awansował 13 IV 1807 na kapitana. Pozostał nadal w sztabie 2. dyw. kirasjerów, dowodzonej wówczas przez gen. R. Saint Sulpice’a. Stacjonując w Celle w Hanowerze zwrócił się 19 VI 1808 z pismami do gen. H. Clarke’a, ministra wojny Francji, oraz marsz. L. Berthiera, szefa sztabu Wielkiej Armii, z prośbą o uwolnienie ze służby francuskiej w związku z zamiarem przejścia do armii Ks. Warsz. i uzyskał 5 VII 1808 osobistą zgodę Napoleona.
Powrócił R. do kraju i umieszczony został w stopniu kapitana w 1. p.p. Dn. 25 II 1809 otrzymał Krzyż Złoty Virtuti Militari. Uczestniczył w kampanii austriackiej 1809 r., odznaczył się w bitwie pod Raszynem (19 IV) i otrzymał Krzyż Kawalerski Virtuti Militari (1 I 1810). Dn. 27 XII 1811 awansował na szefa batalionu z przeniesieniem do 6. p.p. stacjonującego w Łowiczu. Kampanię rosyjską 1812 r. pułk R-ego odbył w składzie 17. dyw. piechoty gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. W r. 1813 R. dowodząc jego 2. batalionem należał do załogi Zamościa. Uczestniczył w obronie twierdzy i po kapitulacji (25 XI 1813) wzięty został do niewoli rosyjskiej.
Przy organizowaniu powstającej armii Król. Pol. R. 3 II 1815 objął stanowisko dowódcy rezerwy 6. p.p. liniowej formowanego w Mławie. Dn. 7 XI 1816 przesunięty został na tzw. reformę z przykomenderowaniem do 6. p.p. Sprawami rodzinnymi umotywował prośbę o dymisję, którą otrzymał 29 IX 1817. Został inspektorem w Komisji Nadzoru Budowli Korony – pod prezesurą Adama Brońca. Po przejściu na emeryturę uzyskał w r. 1828 pensję cywilną w wymiarze rocznym 3 tys. złp. i zajął się gospodarowaniem w okolicach Warszawy.
Po wybuchu powstania R. został powołany 10 XII 1830 w stopniu majora do powstającej gwardii ruchomej woj. podlaskiego. Objął stanowisko dowódcy batalionu pow. żelechowskiego formowanego w Maciejowicach a następnie 4. batalionu pow. łosickiego. Wraz z powstałym 22. p.p. liniowej opuścił R. woj. podlaskie, przeszedł na lewy brzeg Wisły i przez Piaseczno przybył 16 II do Warszawy. W stolicy pułk objął służbę wartowniczą. Dn. 22 II R. otrzymał stanowisko dowódcy 2. batalionu. Po bitwie grochowskiej pułk wraz z 21. p.p. liniowej utworzył brygadę płk. Macieja Wierzbińskiego, a następnie odesłany został do Piotrkowa i Sulejowa, gdzie kontynuowana była dalsza jego organizacja. Należąc do rezerw piechoty dowodzonej przez gen. Ludwika Paca, w połowie marca pułk R-ego przeznaczony został do osłony lewego brzegu Wisły. Przez Wolbórz, Rawę Mazowiecką, Białą Rawską, Grójec, pociągnął R. wówczas na nowe miejsce przeznaczenia, dotarł 29 III do Góry Kalwarii, wchodząc obok 15. p.p. liniowej w korpusie gen. Paca w skład brygady gen. Ksawerego Niesiołowskiego a następnie 3. brygady gen. Juliana Bielińskiego, który niebawem objął komendę przedmościa pod Potyczą. Pułk R-ego natomiast przeszedł do korpusu osłonowego gen. Kazimierza Dziekońskiego, a po jego odwołaniu i zastąpieniu przez gen. Hieronima Ramorino, umieszczony został w składzie brygady dowodzonej przez płk. Romualda Urbańskiego, a następnie od 22 VII przez gen. Bielińskiego w korpusie gen. Wojciecha Chrzanowskiego i pozostał nadal na lewym brzegu Wisły. Gen. Samuel Różycki nowo mianowany dowódca siły zbrojnej województw: krakowskiego, sandomierskiego i kaliskiego przybyły w celu objęcia komendy, spotkał się 6 VIII w Górze Puławskiej z batalionem R-ego liczącym 490 ludzi. W bitwie pod Gniewoszowem (9 VIII) R. zostawiony z dwiema kompaniami w lasku koło Markowoli uniknął losu rozbitego i zabranego do niewoli pułku, dowodzonego przez ppłk. Teodora Kalinkowskiego. W Przytyku 12 VIII doszedł R. ze swym oddziałem liczącym 168 ludzi do korpusu gen. Różyckiego, mianowany został dowódcą pułku, odtworzonego w drodze połączenia z 3. batalionem kosynierskim stacjonującym poprzednio w Częstochowie. Pułk osiągnął siłę 1 i 1/2 batalionu, walczył 10 IX pod Wolą Solecką i Lipskiem, 22 IX pod Łagowem, 24 IX pod Pińczowem, gdzie przy nieudanej próbie zniszczenia mostu na Nidzie rozbity został batalion pułku. Dn. 25 IX otrzymał R. od gen. Różyckiego nominację na stopień podpułkownika i z in. oddziałami korpusu przeszedł 26 IX pod Zatorem granicę Wolnego Miasta Krakowa.
Na emigrację udał się R. do Francji, 12 V 1832 dotarł do Belfortu i skierowany został do zakładu w Bourges. Przez gen. J. Petita, dowódcę miejscowej 15. dywizji, R. powołany został w skład komisji rozpoznającej stopnie wojskowe polskich emigrantów. Po likwidacji zakładu w Bourges przez ministra spraw wewnętrznych Francji R. zamieszkał w Vierzon. W kraju postanowieniem Rady Administracyjnej Król. Pol. z 10 VII 1835 ogłoszonym 17 XII t. r. umieszczony został na liście imiennej osób nie korzystających z udzielonej amnestii, których majątki uległy konfiskacie. R. nie włączył się do czynnego życia emigracji, jedynie 30 V 1844 zgłosił w Vierzon akces do Tow. Monarchicznego 3 Maja. Data i miejsce śmierci R-ego nie są znane.
Ożeniony z nie znaną z imienia i nazwiska osobą, miał R. z nią dzieci. Ponownie poślubił w r. 1809 Antoninę z Bielickich, z którą miał syna Konstantego (ur. 1811), oficera WP w r. 1831.
Pol. Enc. Szlach., X; Łoza, Legia Honorowa (błędnie umieszczony w spisie ozdobionych za omyłkową informacją u Krosnowskiego wyd. 1847); Uruski, XV; Księga Pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania 1830 zawierająca spis imienny dowódców i sztabsoficerów tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy armii polskiej… krzyżem wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lw. 1881 s. 25, 50; Lista imienna osób mających udział w rewolucji, niekorzystających z udzielonej amnestyi, i wyszłych za granicę, poz. 1678, „Dzien. Praw” T. 17: 1835 nr 61; – Bednarski W., Organizacja siły zbrojnej na Podlasiu w okresie powstania 1830/31 r., „Roczn. Międzyrzecki” T. 4: 1972 s. 41, 43; Bielecki R., Zarys rozproszenia Wielkiej Emigracji we Francji 1831–1837, W.-Ł. 1986; Bielecki R., Tyszka A., Dał nam przykład Bonaparte, Kr. 1984 I; Callier E., Bitwy i potyczki stoczone przez wojsko polskie w roku 1831, P. 1887; Gembarzewski B., Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831, W. 1925 s. 74; tenże, Wojsko Pol., 1807–14; Kirkor S., Polacy w niewoli angielskiej w latach 1803–1814, Kr. 1981; Na San Domingo, oprac. A. Oppman, W. 1917 s. 75; Pachoński J., Legiony Polskie, W. 1979 IV; tenże, Polacy na Antylach i morzu Karaibskim, Kr. 1979; Skałkowski A., O kokardę Legionów, Lw. 1915; tenże, Polacy na San Domingo 1802–1809, P. 1921; Tarczyński M., Franciszek Żymirski – generał zapomniany, W. 1988 s. 53–6; Tokarz W., Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, W. 1930; Warmiński J., Wkład woj. podlaskiego w powstanie 1830–1831 r. – Mobilizacja, „Roczn. Lub.” [T.] 22: 1980 s. 57, 62; Wójcicki, Cmentarz Powązkowski, III s. XXIX; Ziółek J., Mobilizacja sił zbrojnych na lewobrzeżu Wisły 1830–1831, L. 1973; tenże, Piechota nowej organizacji w powstaniu listopadowym, Studia i Mater. do Hist. Wojsk., XX 172; – Krosnowski, Almanach hist., I–III; Małachowski K., Wiadomość o wyprawie części legionów polskich na wyspę San Domingo w r. 1803, „Czas-Dodatek miesięczny” R. 1: 1856 t. 2 s. 687, 690; Mierosławski L., Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831, Paryż 1875 VI 483, 498–500, 523, 530, 539, 678; Rembowski A., Spadek piśmienniczy po generale Maurycym hr. Hauke, W. 1905 s. 173, 276; Rocznik Wojskowy Królestwa Polskiego 1817 s. 141 [W.]; Rozkazy dzienne Naczelnego Wodza 1815–1817 [W.]; Różycki S., Zdanie sprawy Narodowi z czynności w roku 1831, Bourges 1832 s. 17, 22, 30; Sumariusz protokołów Rady Administracyjnej Król. Polskiego 1815–1867, W. 1962 Cz. 1 t. IV, s. 446; – „Dzien. Urzęd. Woj. Maz.” 1832 nr 35, 1835 nr 190 (dodatek 3–7); „Gaz. Warsz.” 1809 nr 17 (dodatek); – AGAD: Akty KRW rkp. 69 s. 20–21; Arch. Hist. du Ministère de la Guerre w Paryżu – Château de Vincennes: rkp. XL 110–b (Réfugiés polonais), Sekcja Admin. Teki osobowe; B. Czart.: rkp. Ew. 1360 s. 805–812; B. Pol. w Paryżu: rkp. 387 s. 260; – Łoza S., Virtuti Militari 1792–1819, W. 1953 (mszp. w posiadaniu Z. Zacharewicza); Pachoński J., Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich 1797–1807 (mszp. w posiadaniu rodziny); Kartoteka emigrantów 1831–1862 Roberta Bieleckiego z W.; Kartoteka oficerów WP 1815–1831 Zbigniewa Zacharewicza z Kr.
Zbigniew Zacharewicz